image
  • 24 Temmuz 2020

Satranç Nedir ve Faydaları Nelerdir?

Satranç sürekli olarak rakibin yapabileceği olası hamleleri hesaplayarak ona karşı en iyi hamlemizi bulabilmek üzere tasarlanmış bir zeka oyunudur.

Aslında kısaca beynin sporu diyebiliriz. Normal bir insan günlük hayatında rutin işlerini hallederken beynini bir bilgisayar işlemcisine benzetirsek işlemcinin %5’ini ancak kullanır. Zihin zaten rutin işleri yaparken kendini tekrarlar. Fakat bir satranç oyununda ilk dört hamleden sonra oluşabilecek kombinasyon sayısı 318,979,564,000’dir. Dolayısı ile satranç oyunu sırasında beyniniz çok daha fazla çalışır.

  Peki kendi gözlemlerimiz ve velilerden gelen geri dönüşler ile konuşacak olursak; örnek olarak 7 yaşında satranca başlamış ve 3 yıldır satranca devam eden çocuklarda nasıl değişimler görülür?

  1. Dikkat ve konsantrasyon süresi uzar.
  2. Hesap yeteneği artar.
  3. Daha önce yerinde 10 dakika oturamayan çocuk, 4 saatlik satranç maçlarını bitirir.
  4. Baskı altında doğru karar vermeyi öğrenir.
  5. Zaman kontrolünü öğrenir.
  6. Öğrenmeyi öğrenir.
  7. Gündelik hayatında kendi yaşından daha olgun hareketler sergiler.
  8. Yorum yeteneği artar.
  9. Olaylara mühendis gibi yaklaşmaya başlar.
  10. Plan kurmayı öğrenir.

Liste böyle uzayıp gidiyor ama bence en önemli şey satranç oynayan bir çocuk çok kaliteli ve kendini geliştirmekten başka bir derdi olmayan bir sosyal ortama katılır.

Peki bilim satranç ile ilgili ne diyor?

Amerika Albert Einstein Üniversitesinde 75 yaş üstü 465 kişi üzerinde yapılan bir araştırmaya göre satranç oynayan insanların oynamayanlara göre Alzheimer hastalığına yakalanma ve bunama  olasılığının daha az olduğu,

Üst düzey yöneticilikle satranç düşünce mantığı arasında belirgin bir korelasyon olduğu,

Bir satranç oyuncusunun ortalama bir maçta sadece oturarak saatte 120 kalori yaktığı,

Smith ve Cage’in 2006 yılında ABD Louisiana’daki kırsal bölgeler ile düşük sosyo-ekonomik düzeydeki öğrencilerin devam ettiği ortaokuldaki öğrenciler ile sürdürdüğü 120 saatlik bir satranç eğitiminin öğrencilerin matematik ve sözel olmayan bilişsel becerilerde anlamlı düzeyde olumlu katkı ortaya koyduğu saptanmıştır.

Kazemi ve meslektaşlarının 2012 yılında yaptıkları, ortaokul öğrencilerini kapsayan çalışmasında ise; altı aylık satranç eğitimi alan deney grubunun uygulama sonrasında üst bilişsel beceriler ile matematik başarılarının oynamayan akranlarına göre anlamlı derecede yüksek çıktığı belirlenmiştir.

Bir başka çalışmada ise Trinchero (2013) ilkokul öğrencilerinde satranç eğitiminin matematik başarısı üzerinde etkisini incelemiştir. Sonucunda, satranç oynayan grubun matematik test puanlarının anlamlı düzeyde arttığı saptanmıştır. Satranç dersini daha fazla alan öğrencilerin matematik test puanlarının daha az saat alanlara göre daha yüksek çıktığı da belirlenmiştir.

Aciego ve meslektaşlarının 2012 yılında ortaya koydukları ön test-son test deseninde sürdürdüğü çalışmasında da genel müfredata ilave satranç dersi alan 170 öğrenci ile genel müfredata ilave futbol veya basketbol dersi alıp satranç dersi almayan 40 öğrenci karşılaştırılmıştır.

Spor dersi alan grubun zeka testine ilişkin bir takım ön test puanları (WISC-R testi alt boyutları; benzerlik, dijit, blok tasarımı, labirentler) satranç grubundan daha yüksek çıkmış iken, uygulama sonrasında satranç oynayanların problem çözme yeterlilikleri spor dersi alanlardan daha yüksek çıkmıştır.

Dolayısıyla, problem çözme yeterlilikleri gelişimi satranç dersine bağlı olarak daha yüksek düzeyde geliştiği söylenebilir.

Bu araştırma ve deneylerden elde edilen sonuç ise oldukça net bir sonuç var:

Satranç oynamak, matematik ve sözel olmayan bilişsel becerilerde anlamlı düzeyde olumlu katkı sağlıyor ve bireyin matematiksel zekasının gelişimini hızlandırıyor.Alzheimer a yakalanma olasılığını düşürüyor hatta ekstra kalori yakımına bile yardımcı oluyor.